Bilanço en kısa tabir ile şirketi yaptığı tüm hareketlerin gelir gider dengesinin belirli periyotlarda açıklanmasıdır.
Şirketler mali yıl içerisinde gerçekleştirdikleri finansal adımların kaydını tutar ve genel olarak her üç aylık dönemde (her çeyrek) bu kayıtları bilanço olarak açıklar.
Bilançolar şirketlerin adete röntgeni gibidir. Şirkete yatırım yapmayı düşünen yatırımcılara şirketin mali yıl içerisinde şirket hakkında bilinmesi gereken herşeyi söyler. Şirketin finansal performansı bilanço ile tespit edilir.
İçerikler
Bilanço Nedir?
Bilanço yukarıda aktarıldığı gibi şirketin 3 aylık finansal kayıtlarıdır. Bilançoda şirketler için genelde 3 noktada durulur.
- Şirketin Finansal Durumu Nasıl?
- Şirketin Verileri Paylaşması
- Şirketin Hedefleri ve Beklentileri Değişti mi?
2. madde her şirkete göre değişkenlik göstermektedir. Şirketin açtığı şube sayısı, abone sayısı vb. verileri içerir. 3. madde ise genel olarak şirketin finansal durumu ile ilgilidir. Bu nedenle bu yazımızın konusu daha çok 1. madde olan şirketin finansal durumudur.
Şirketin açıkladığı bilançoda gelir artışı ve azalışı, borç durumu, kar artış ve azalışı, hedeflere ulaşma oranı, bir sonraki hedefler, istikrar durumu gibi bilgiler aktarılır.
Bilanço Yorumlama
İlk defa bilanço tablosu görenler için oldukça karmaşık ve karışıktır. Bilanço içerisinde yer alan verileri anlamak ve doğru analiz etmek verilecek karar için çok önemlidir. İncelenen veriler ve yapılan analizler şirketin finansal performansını göstereceği için yatırım kararınıza doğrudan etki edecektir.
Bilanço incelenirken güven ve istikrar önemli kriterlerdendir. İşletmelerin mali yılı 12 aylık olup bilanço 3 aylık periyotlarda açıklanır. Açıklanan bilançolarda bir önceki çeyrek bilançosuna göre dalgalanma olmuş mu, istikrar ne kadar sürmüş, dalgalanma olduysa ne zaman sona ermiş gibi analizler yapılmalıdır.
Eğer şirket son 4 bilançoda dalgalanma yaşamadıysa, karını koruyup geliri artırmış ise daha önce temettü veren bir şirket ise yine temettü ayırmış mı, büyüme süreci devam ediyor mu gibi soruların cevaplarını hızlıca bulabiliyorsanız yaptığınız analizde güven endeksi yüksek olacaktır.
Finansal danışmanlık hizmeti veren firmalar her şirket için bir analiz yapar ve şirketin geliri, karı hakkında tahminler yaparak beklentilerini yayımlar. Bu beklentileri toplanarak ortalamalarının alınmasına konsensüs beklentisi denir.
Bilançoda açıklanan kar ve gelir konsensüs beklentisi ile karşılaştırılır ve bu değerin ne kadar altında veya ne kadar üstünde olduklarına bakılır. Genel olarak beklentinin üzerinde bilanço açıklayan şirket hisseleri yükseliş yaşarken beklenti altında bilanço açıklayan şirketler düşüş yaşamaktadır.
Bilanço Hareketlerini Okuma
Bilançonun şirketin finansal performansını ve şirketin geleceğini gösteren en önemli veridir. Bir diğer yandan bilançolar hisse senetlerinin fiyatı üzerindeki etkilerini de açıklar.
Bilançoların yayımlandığı dönemlerde şirketlerin hisse senetlerinde genelde yukarı veya aşağı yönlü hareketler görülür. Yatırımcılar bu hareketleri tahmin etmeye çalışarak gelir elde etmeye çalışmaktadır.
Bir örnek vermek gerekirse AMD firması 2021 yılı 3. çeyrek bilançosunu açıkladığında beklentilerin %16 üzerinde bir kar bildirmiştir. Bu durumda öngörüleri pozitif olarak etkilemiş ve şirket hissesi aynı gün %7,58 yükselmiş ve sonraki 6 gün boyunca pozitif olmuş toplamda ise 1 haftada %30,47 artış sağlamıştır.
Bir diğer örnek ise Netflix 2022 1. çeyrek bilançosunu açıkladığında her ne kadar beklentilerin üzerinde bir gelir göstermiş olsa da abone sayısındaki artış hızının yavaşlaması öngörüleri negatife çevirmiş ve sadece 1 gün sonra %21,79 düşüş kaydetmiştir.
Bilanço Analizi Yapma
Her çeyrekte açıklanan bilançolar bir yatırımcının karar vermesinde en önemli verilerdendir. Veriler analiz edilirken genelde iki yaklaşım tercih edilir.
Kısa Yol Analizi
Bilançonun açıklandığı çeyrek verilerine bakılır ve açıklanan değerler beklentilerin ne kadar üstünde veya ne kadar altında olduğu değerlendirilir. Beklentileri geçti ise ne kadar geçti geçemedi ise ne kadar geçemedi gibi çok kısa ve basit bir analiz yapılır.
Uzun Yol Analizi
Uzun yol analizinde açıklanan çeyrek bilançosunun her satırı ayrı ayrı incelenir ve daha önceki çeyreklerde ve senelerde açıklanan bilançolar ile karşılaştırılarak analiz yapılır. Bu yolla çok daha detaylı ve daha açıklayıcı bir tablo çizilmiş olunur.
Bilançoda bakılabilecek ana başlıklar bellidir. Öncelikle toplam satışa yani toplam gelire bakılır. Toplam gelir şirketin cirosu’dur. Şirketin satışları sürekli artmış mı, satışlarda bir istikrar var mı gibi analizler yapılır.
Ardından şirketin brüt kar ve ne kar kalemlerine bakılır. Brüt kar toplam gelirden satış maliyetinin çıkarılması ile bulunurken net kar ise toplam gelirden toplam giderlerin çıkarılması ile hesaplanır.
Bir sonraki kalem ise faaliyet giderleridir. Şirketin operasyonlarını gerçekleştirebilmesi ve sürdürebilmesi için harcadıkları tutar olarak kayıtlara geçer.
Bilanço Nedir? – Videolu Anlatım
Bilanço analizi ve bilanço tablolarını okuma konusunda kısa bir videolu eğitimi sizler için ekledik. Videoda Doç. Dr. Serkan Ünal kısa ve basit anlatımı ile bizlere bilanço konusunda bilgiler veriyor.
