GSS Nedir? sorusu yaklaşık olarak 12 yıldır yani 2012 yılından beri sorulmaktadır. Bazılarını kapsamakta bazılarını kapsamamakta olup bu konu hakkında bir çok bilgi kirliliği yer almaktadır. 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi (GSS ile ilgili) çok kapsamlı olduğu için her bilgiyi yazmasak ta genel olarak bilgilendirme yapalım.
İçerikler
GSS Nedir?
GSS, 2012 yılından itibaren uygulanmaya başlayan kişilerin ekonomik gücü ve isteğine bakılmaksızın, ortaya çıkacak hastalık riskine karşı sağlık hizmetlerinden faydalanılmasını sağlayan zorunlu bir sistemdir.
GSS Primi Ne Kadar?
GSS primi güncel yıla ait brüt asgari ücretin %3’üdür.
- 2024 yılı için brüt asgari ücret 20.002,50 TL => 20.002,50 x %3 = 600,08 TL
- 2024 yılı için (temmuz ayında asgari ücret artışı olmazsa) GSS primi 600,08 TL’dir.
GSS’linin Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişiler (Forumda en çok sorulan soruların başında geliyor)
Anne veya babanız sigortalıysa;
- Eş,
- Kız-erkek fark etmez; 18 yaşını doldurmamış çocuklar,
- Lisede okuyorsa 20 yaşını doldurmamış çocuklar,
- Üniversite okuyorsa 25 yaşını doldurmamış çocuklar çalışan anne/babanın üzerinden ücretsiz olarak sağlık hizmetlerinden faydalanırlar. Yani bu kişiler GSS primi ödemezler. Ancak bu maddede sayılan çocuklar evlenirse anne/baba üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanamazlar. Bu durumda kişi veya eşi çalışmıyorsa GSS prim borcu çıkar.
- Ek bilgi: Anne veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayanlardan; lise ve dengi öğrenimden mezun olanlar 20 yaşını, yükseköğrenimden mezun olanlar ise 25 yaşını geçmemek şartıyla mezun oldukları tarihi izleyen günden itibaren 2 yıl süreyle gelir tespiti yapılmaksızın GSS’li sayılır. Örneğin 22 yaşında üniversiteden mezun olduysanız 24 yaşına kadar anne/baba üzerinden GSS’li sayılırsınız ve prim ödemezsiniz.
Anne/Baba Üzerinden Sağlık Hizmetlerinden Faydalanırken Kısmi Süreli Çalışırsam Ne Olur?
Yukarıda yer alan yaş şartına sahip olduğunuzu varsayarak örnekle konuyu açıklayalım. Örneğin 21 yaşında üniversite okuyorsunuz ve yazın bir işyerinde sigortalı olarak çalıştınız. Bu durumda kendi çalışmanızdan dolayı GSS’li olacağınız için anne/babanız üzerinden “bakmakla yükümlü olunan kişi” statüsünden çıkarsınız. Burada 2 fark var;
- Ay içinde 8 günden az çalışırsanız GSS prim borcu çıkar ve bu borcu ödemek zorunda kalırsınız.
- Ay içinde 8 günden fazla çalışırsanız GSS prim borcunuz çıkmaz.
- İşten ayrıldıktan sonra e-Devlet’te çalışmadığınız aylar için size borç çıkabilir. Sistem otomatik olarak işten ayrıldıktan sonra anne/baba üzerinden “bakmakla yükümlü olunan kişi” statüsüne almayabiliyor. Bu durumda en yakın Sosyal Güvenlik Merkezi veya Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde Genel Sağlık Sigortası Servisine “öğrenci belgesi” ile giderek çalışmadığınız ayların borcunu sildirebilirsiniz.
Kimler GSS’li Sayılır?
(Bu maddede yazılanlar GSS prim ücreti ödemezler, bu maddede çok fazla bilgi olduğu için olabildiğince forumu ilgilendirenleri yazdım)
- 4A, 4B ve 4C’liler (Eski tabirle SSK, Bağkur ve Emekli Sandığına bağlı çalışanlar)
- İsteğe bağlı sigortalılar (Dışarıdan para yatırarak sigortasını yaptıranlar)
- Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar (yeşil kartlılar)
- 18 yaşını doldurmamış vatandaşlar
- 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan kişiler
- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre işsizlik ödeneği alanlar,
- 4046 sayılı Kanun kapsamında iş kaybı tazminatı alanlar,
- Evlenme ödeneği alan kız çocukları,
Kimler GSS’li Sayılmaz?
(Bu maddede sayılan çok fazla kişi olduğu için forumu ilgilendirdiğini düşündüklerimi ekliyorum.)
- İkametgahı Türkiye’de bulunmayanlar
- Ceza infaz kurumları ve tutukevleri bünyesinde bulunan hükümlü ve tutuklular
- Türkiye’de oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de 1 yıldan kısa süreyle yerleşik olanlar
- İsteğe bağlı sigortalı olan yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hali 1 yılı doldurmayanlar
- Yabancı uyruklu öğrencilerden üniversitelerde tam burslu olarak okuyanlar